हॅलो कृषी ऑनलाईन : 19 ते 24 सप्टेंबर दरम्यान देशात प्रथमच प्लॅन्ट जेनेटिक्स रिसोर्सेस फॉर फूड अॅग्रीकल्चर (ITPGRFA) या आंतरराष्ट्रीय कराराच्या नियामक मंडळाचे नववे सत्र होणार आहे. यामध्ये जगभरातील तज्ज्ञ जर्मप्लाझम एक्सचेंजवर मंथन करतील. जेणेकरून हवामान बदलाच्या आव्हानांना तोंड देण्यासाठी बियाण्याच्या जाती विकसित करता येतील.
कृषी विकासासाठी सुधारित बियाणे, त्याचे व्यवस्थापन आणि सिंचन इत्यादींशी संबंधित गरजा शेतकऱ्याला मिळणे सुनिश्चित करणे. यामध्ये जगातील 64 प्रमुख पिकांसाठी करार करण्यात आले आहेत. यापैकी बहुतेक पिके आपल्या अन्नाचा 80 टक्के भाग बनवतात. दिल्लीत होणाऱ्या या कार्यक्रमात 202 देशांचे प्रतिनिधी सहभागी होणार आहेत. जवळपास 50 देशांचे कृषी मंत्री वेगवेगळ्या दिवशी येणार असल्याचा दावा केला जात आहे.
यात संयुक्त राष्ट्र आणि विशेष संस्थांचे 20 प्रतिनिधी, 43 आंतरसरकारी संस्था, 75 आंतरराष्ट्रीय स्वयंसेवी संस्था आणि आंतरराष्ट्रीय कृषी संशोधनातील 13 सल्लागार गट सहभागी झाले आहेत. संयुक्त राष्ट्रांच्या अन्न आणि कृषी संघटनेच्या 31 व्या सत्रादरम्यान नोव्हेंबर 2001 मध्ये रोममध्ये स्वीकारण्यात आलेला हा कायदेशीर बंधनकारक करार आहे. वनस्पतींच्या विविध वाण बाबतचा हा करार जून 2004 पासून लागू आहे.
सर्व सदस्य राष्ट्रांना व्हेटोचा अधिकार
विशेष म्हणजे इंटरनॅशनल ट्रीटी ऑफ प्लांट जेनेटिक रिसोर्सेस अंतर्गत होणाऱ्या प्रशासकीय समितीच्या बैठकीत कोणत्याही निर्णयावर सर्व देशांचे मत असणे बंधनकारक आहे. विशेष म्हणजे सर्व सदस्य देशांना व्हेटोचा अधिकार आहे. कृषी मंत्रालयाचे सचिव मनोज आहुजा म्हणाले की, या कार्यक्रमात भारत हा एकमेव देश आहे जिथे शेतकऱ्यांच्या हक्कांसोबतच जर्मप्लाझम, जैवविविधता, बियाणे, अन्न, शेतीचे संवर्धन, बियाणांची देखभाल यावर सदस्य देशांशी विस्तृत चर्चा केली जाईल. .
जर्मप्लाझम एक्सचेंजवर विचारमंथन
बहुपक्षीय प्रणालीद्वारे जर्मप्लाझमची देवाणघेवाण कशी करावी आणि गुणवत्तेसह सर्वोत्तम पद्धती कशा सामायिक कराव्यात यावर सखोल चर्चा होईल. जेणेकरून हवामानातील बदल लक्षात घेऊन बियाण्याचे नवीन वाण विकसित करता येतील. यादरम्यान शेतकरी हक्कांवरही चर्चा केली जाईल, असे सचिवांनी सांगितले. हा कार्यक्रम सहा दिवस चालणार आहे. यानिमित्ताने भरड धान्याची जाहिरातही करण्यात येणार आहे. केटरिंगमध्ये फक्त भरड धान्य दिले जाईल. प्रतिनिधींच्या क्षेत्रभेटीही घेतल्या जाणार आहेत.